Klasycznie

czyli kamień do kamienia

Tradycyjna gra w domino jest znana chyba każdemu. Gracze układają kamienie na stole tworząc łańcuch, w którym stykające się połówki kamienie są identyczne. Celem każdego gracza jest pozbycie się jak najszybciej swoich kamieni. Punkty zdobywane są tylko i wyłącznie na końcu rozdania. Rozdanie kończy się gdy jeden z graczy zgra wszystkie swoje kamienie (domino!) lub żaden z graczy nie ma już kamienia, który pasowałby do końcówek łańcucha (blokada). Lecz w różnych zakątkach świata gra się w domino z pewnymi lokalnymi częstokroć nieznanymi gdzie indziej modyfikacjami. Różnice mogą dotyczyć:
– dobierania z talonu
– otwarcia czyli jakim kamieniem i kto zaczyna
– ilości zgrywanych kamieni w jednej kolejce
– ilości końcówek łańcucha do których można dokładać
– systemu punktacji

Dobierać czy nie dobierać – oto jest pytanie….
Kamienie na początku gry są dobierane po równo przez graczy. Kamienie, które pozostają po dobraniu nazywane są talonem.
Gra toczy się bez dobierania jeżeli:
– brak jest talonu: wszystkie kamienie są po rozdaniu w rękach graczy
– talon jest „martwy”: kamienie, które pozostały po rozdaniu nie będą brały udziału w grze
Jeżeli jednak po rozdaniu zostaje talon to najczęściej dobieramy z niego stosując jedną z poniższych zasad:
– dobieramy tylko jeden kamień, który możemy natychmiast zgrać
– dobieramy „do bólu” czyli aż dobierzemy z talonu kamień, który można dołożyć do łańcucha
– dobieramy określoną ilość kamieni ale możemy zgrać tylko jeden
Kamienie dobieramy gdy nie mamy w ręku kamienia, który można zgrać lub mamy taki kamień ale nie chcemy się go pozbywać (dobieranie taktyczne). W niektórych odmianach dobieranie taktyczne jest niedozwolone.
Przy wariantach gry na pieniądze gracz dobierający płaci za każdy kamień określoną stawkę do puli, która stanowi końcową wygraną.
W przypadku gdy gracz powinien dobierać a talon jest pusty gracz opuszcza kolejkę (pasuje). Jest to zasada ogólnie znana i stosowana. Istnieje jednak wariant, w którym gracz w przypadku gdy nie ma kamienia, który może zgrać a talon jest pusty, musi zabrać z jednej strony łańcucha taką ilość kamieni, która pozwoli mu dołożyć własny kamień.
Niektóre odmiany wymagają żeby talon nie został rozebrany do końca. Najczęściej pozostawia się w nim dwa ostatnie kamienie aby zwiększyć niewiadomą w rozgrywce do końca (tzw. „zamknięcie talonu”).

Otwarcie czyli kto zaczyna i jakim kamieniem
Najczęściej stosowany wariant: gracze są otwierającymi po kolei a pierwszy otwierający wybrany jest przez losowanie.
Zamiast losowania zaczyna posiadacz dubletu szóstek [6|6]. Gracz, który go posiada wykłada go na stół i rozpoczyna rozgrywkę. Jeżeli gramy z dobieraniem z talonu może zdarzyć się, że nikt nie ma [6|6] wówczas kamieniem otwierającym jest najcięższy dublet. W przypadku gdy nikt nie ma dubletu rozpoczyna gracz kamieniem o największej liczbie oczek lub rozdanie się powtarza.
Jeżeli rozgrywka składa się z kilku rozdań to kamieniami otwierającymi kolejne rozdania mogą być kolejne dublety. Jeżeli żaden z graczy nie ma wymaganego dubletu to kolejno począwszy od otwierającego gracze dobierają z talonu. Osoba, która dobierze dany dublet rozpoczyna grę.
Gracz może być otwierającym jeżeli ma dublet otwierający lub wygrał (albo przegrał) poprzednią partię.
Inny wariant przewiduje, że pierwszą partię rozpoczyna gracz, który posiada „najcięższy” dublet. Kolejne partie rozpoczyna gracz, który wygrał (albo przegrał) poprzednią partie. Gracz może rozpocząć grę dowolnym kamieniem (albo tylko dubletem). W przypadku remisu kolejną partię rozpoczynamy jakby była pierwszą.

Jeden kamień lub cały pociąg
Najczęściej gracz w swojej kolejce musi zgrać tylko i wyłącznie jeden kamień. Są jednak odmiany gdzie gracz może zgrać dowolną ilość pasujących kamieni. Przykładowo: gracz w swojej kolejce musi zgrać 2 kamienie do przeciwległych końców łańcucha. W niektórych grach po zgraniu dubletu gracz ma prawo dołożyć jeszcze jeden pasujący do łańcucha kamień. Istnieje również wariant gier „w piątki”, w którch nie liczy się punktów „za piątki” lecz gracz, który dokłada dublet lub „punktuje” ma prawo kontynuować grę.

W cztery strony świata…
Grając klasycznie łańcuch domina układa się w dwie strony ale można układać również w jednym kierunku. Dużym urozmaiceniem rozgrywki jest układanie układu o czterech końcówkach. Wówczas do pierwszego wyłożonego dubletu gracze mają prawo dołożenia nie dwóch a czterech kamieni. Dublet do którego dokładamy więcej niż dwa kamienie nazywa się z angielska spinnerem. Istnieją odmiany gry, w których do spinnera można dokładać więcej niż cztery kamienie formując wokół niego rodzaj gwiazdy. W wielu grach dodatkowym utrudnieniem jest obowiązek uformowanie wokół spinnera jakiegoś układu (figury) żeby można było kontynuować dalej grę. Można też grać stosując zasadę, że każdy dublet może być w grze wykorzystywany jako spinner.

Punkty, punkciki…
Najczęściej punkty liczy się zgodnie zasadą: gracz, który zwyciężył partię dopisuje do swojego konta liczbę punktów równą sumie oczek na kamieniach, które pozostały w rękach jego przeciwników lub gracz, który zwyciężył partię dopisuje do swojego konta liczbę punktów równą sumie oczek na kamieniach, które pozostały w rękach jego przeciwników pomniejszoną o ilość oczek z jego kamieni. Gra toczy się aż jeden z graczy osiągnie ustaloną z góry liczbę punktów (najczęściej 100, 250 lub 500). Innym sposobem jest punktacja negatywna: gracz po zakończeniu rozdania dopisuje do stanu swojego konta liczbę punktów równa sumie oczek z kamieni jakie pozostały w jego ręku. Gra toczy się aż jeden graczy osiągnie ustaloną z góry liczbę punktów (najczęściej 100, 250 lub 500) albo rozgrywa się określoną z góry liczbę partii. Wygrywa gracz, który ma najmniej punktów.
Do wyżej przedstawionych sposobów zapisu niezbędna jest kartka papieru i długopis.
Najprostszą punktacją jest taka, w której gracz za zwycięstwo dostaje jeden punkt. Taką punktacje możemy prowadzić „w pamięci”, za pomocą zapałek, zakrętek, kapsli lub drobnych monet. Gra się do z góry przyjętej liczby zwycięstw. W niektórych przypadkach, żeby zwyciężyć trzeba wygrać z rządu określoną liczbę rozdań.
Niektóre gry mają nieco zawiłą punktację wymagającą nawet użycia kalkulatora.

A może tak debelka?
Jeżeli do gry zasiada czterech graczy to mogą oni grać dwóch na dwóch czyli parami. Partnerzy siadają wówczas naprzeciw siebie i zdobyte przez nich punkty liczą dla nich wspólnie. Jest to znany i stosowany sposób prowadzenia rozgrywki na Jamajce, w krajach latynoamerykańskich ale również w Afryce i Rosji.

Podsumowanie
Wśród gier rozgrywanych klasycznie zdarzają się niezłe „oryginałki” wymagające nieortodoksyjnych metod liczenia punktów, dokładania na przemian do jednego lub drugiego końca łańcucha czy odkładania kamieni z ręki gdy gracz pasuje. Szczególnie dużo takich gier powstaje współcześnie.

W oparciu o przedstawione powyżej informacje każdy może sobie wybrać lub stworzyć swoją odmianę gry w tradycyjne domino.